تهیه و تنظیم از: مهندس حسین رازقی
امروزه بیماریهای مشترک بین انسان ودام و طیور از نظر بهداشت عمومی اهمیت بسزایی داشته و از 400 بیماری قابل انتقال بین انسان و حیوان تعدادی مربوط به طیور بوده که شامل بیماریهای عفونی، ویروسی، باکتری یایی وانگلی میباشند که مهمترین آنها آنفلوانزا، نیوکاسل، سالمونلوز، کلی باسیلوز، کلامیدیوز، کمبیلو باکتریوز، لیستریوز، توبرکولوز وتوکسو پلاسموز طیور را میتوان نام برد. بیماریهای زئونوز طیور توسط طیور مبتلا ویا فراورده های آلوده به انسان یا سایر حیوانات انتقال می یابند.
آنچه قابل ذکر است که در گذشته بیماریهای مشترک زئونوز های طیور چندان مورد توجه نبوده بلکه بیشتر بیماریهای مشترک نشخوارکنندگان مطرح بوده است.
1- نیوکاسل و تورم ملتحمه چشم در انسان
بیماری نیوکاسل یکی از خطرناکترین بیماریهای ویروسی طیور بوده و بینهایت مسری می باشد .کمتر نقطه ای را در جهان می توان یافت که بیماری از آنجا گزارش نشده باشد. این بیماری در گونه های مختلف پرندگان اعم از اهلی ووحشی دیده می شود.
پستانداران مثل موش ، میمون وخفاش بصورت طبیعی وتجربی به بیماری مبتلا می شوند وگاهی بصورت ناقل دائمی باقی می مانند. انسان ممکن است در صورتی که در شرایط آلوده شدن قرار بگیرد به بیماری با علائم درمانگاهی ویا بدون علائم درمانگاهی مبتلا شود وعفونت را بصورت موضعی در چشم( تورم ملتحمه) بانشانه های ریزش اشک، سوزش ودر شدید، سرگیجه وبیخوابی نشان دهد.
2-سالونلوز پرندگان
عفونتهای پاراتیفوئیدی سالمونلا ها بیشتر قابل انتقال بوده ویکی از بیماریهای حاد پرندگان،پستانداران وانسان می باشد که توسط سالمونلا هایی که میزبان اختصاصی ندارند ایجاد می شود. عفونتهای پاراتیفوئیدی با طیف وسیعی در سطح جهان شایع وگسترده است. در طیور جنبه های بهداشتی عفونتهای سالونلایی مهمتر از جنبه های اقتصادی آن می باشد. فرآورده های طیور آلوده به عفونتهای پاراتیفوئیدی نقش اساسی وعمده در شیوع سالمونلوز در انسان را دارند. از سالمونلا های زئونوز می توان سالمونلا هاوانا، سالمونلا آناتوم،سالمونلا تایفی موریوم را نام برد.
3-سل پرندگان
این بیماری در پرندگان بصورت مزمن دیده شده ودر پرندگان بالغ ونیمه بالغ، عفونتهای گرانولوماتوز ایجاد می نمایند که در نهایت باعث کاهش وزن، لاغری مفرط ومرگ در پرنده میشود. این بیماری در انواع پرندگان اهلی ووحشی بروز نموده . این بیماری به ندرت در انسان دیده می شود.
4 - توکوپلاسموز در پرندگان
عامل اصلی تو کوپلاسموز در پرندگان، پستانداران و انسان، توکوپلاسماگوندئی است که یک نوع پروتوزوئر می باشد. مخزن اصلی این تک یاخته گربه می باشد که دراپیدمیولوژی بیماری رل اساسی دارد. بیماری گاه بصورت حاد مانند مسمومیت حاصل از میکروب بوتولیسم وگاهی بصورت مزمن با ناراحتیهای سلسله اعصاب مرکزی(مننگو انسفایت ونکروز بافت عصبی) دیده میشود که ممکن است با کوری همراه باشد.انگل بصورت کیست های در مغز، عضلات وتخمدان پرنده دیده می شود.
5- آنفلوانزای پرندگان
یک بیماری ویروسی است که دستگاه تنفسی،گوارشی وعصبی بسیاری از انواع پرندگان را مورد حمله قرار می دهد. شدیدترین شکل بیماری بصورت حاد وعمومی می باشد که در طیور با یک دوره کوتاه ومرگ ومیر بالا مشخصص می شود.انسان با سویه های خاص از این ویروس آلوده می شود.با توجه به اینکه این ویروس در بدن پرندگان مرتبا در حال موتاسیون میباشد بنابر این نوعی چرخه بین پرندگان وانسان وجود دارد.
6- کلامیدیوز پرندگان
بیماری کلامیدیوز یک بیماری عفونی حاد ویامزمن بعضی از طیور اهلی وبسیاری از پرندگان زینتی،مهاجر و وحشی می باشد.نشانه های بیماری در پرندگان که بطور بالینی بیمار می شوند شامل، جراحات عمومی در دستگاه های تنفسی وگوارش است .عفونتهای محض غالبترین نوع بیماری در پرندگان است. کلامیدیوز در پرندگان،خانواده طوطی ها وانسان پسیتاکوز و در سایر پرندگان اورنیتوز نامیده میشود.واگیر های مهم پسیتا کوز در انسان در اثر تماس با فراورده های طیور ایجاد می شود.
