برگفته از سایتhttp://www.iranpoultry.com
چالش‌های فرا روی صنایع مرغداری در کشورهای گوناگون با یکدیگر متفاوت است. در حالی‌که کشورهای کمتر توسعه یافته بیشتر به فکر راه‌کارهایی جهت بهبود تولید و افزایش کمیت تولیدات خود هستند، کشورهای توسعه یافته از این مرحله گذر کرده و از منظری دیگر به صنعت نگاه می‌کنند. در یادداشت شماره قبل در مورد تولید تخم‌مرغ‌هایی حامل انواع داروها و یا مواد مغذی برای انسان مثال‌هایی ذکر شد. مطلبی که در این یادداشت مورد اشاره قرار می‌گیرد، توجه به ارزش فرآورده‌های جانبی در مرغداری است. بر اساس برخی تحقیقات جدید، آنچه که امروزه فرآورده‌های جانبی (By Products) و یا حتی ضایعات (Wastes) در این صنعت محسوب می‌شوند می‌توانند به‌عنوان منابع ارزشمندی جهت تولید محصولات جدید و یا منشا کاربردهای نوین باشند. به عنوان یکی از جدیدترین موارد فوق می‌توان به استفاده از پر طیور جهت تولید پلاستیک اشاره نمود. طی مراحل کشتار از هر لاشه طیور حدود 4 درصد پر تولید می‌شود که البته این رقم بسته به نژاد متفاوت است. طی سالیان گذشته دانشمندان تلاش زیادی جهت پرورش نژادهای بدون پر یا با پر کمتر انجام دادند که بنا به دلایلی که از حوصله این مقاله خارج است، این تلاش‌ها با موفقیت همراه نبوده است. در کشور ما، کشتارگاه‌ها پر استحصالی را در صورت داشتن امکاناتی همانند اتوکلاو و یا سیستم هیدرولیز به پودر پر تبدیل می‌کنند که به طور معمول پس از ترکیب با پودر گوشت حاصل از ضایعات خط کشتار طیور، به عنوان یک ماده غذایی وارد خوراک طیور می‌شود. در کشورهای توسعه یافته این روند مورد توجه نمی‌باشد و پرهای استحصالی عمدتاً معدوم می‌شوند. زیرا اولاً خوراک حاصل از پودر پر به دلیل غنی بودن از پیوندهای دی‌سولفید قابلیت هضم کمی داشته، و ثانیاً به ویژه در اروپا، از ابتدای دهه جاری میلادی استفاده از مواد غذایی با منشأ حیوانی در خوراک دام و طیور ممنوع شده است. به این ترتیب فقط در آمریکا سالانه بیش از 5/2 میلیارد پوند پر طیور باید با صرف هزینه گزاف معدوم شود که این موضوع بار سنگینی بر دوش صنعت مرغداری آمریکا تحمیل می نماید. با تهیه پلاستیک از پر طیور نه تنها دیگر وجود پر مرغ‌ها پس از کشتار به عنوان معضل محسوب نمی‌شود، بلکه به عنوان یک منبع درآمد به آن نگاه می‌شود. مثالی دیگر در مورد ارزش افزوده محصولات جانبی این صنعت، استفاده از کود طیور جهت گرم نمودن سالن‌های مرغداری می‌باشد.
البته همانگونه که در ابتدای این مقاله ذکر گردید دیدگاه کشورها نسبت به این موارد مختلف است. در کشور ما، در حال حاضر کود مرغی نه تنها معضلی برای صنعت مرغداری نیست بلکه فروش آن جهت زمین‌های کشاورزی، به عنوان یک منبع درآمد هم برای مرغداری‌ها محسوب می‌شود. اما در کشورهای پیشرفته، هزینه فراوانی جهت دفع کود مرغی صرف می‌شود. دلیل این امر این است که زهاب تولیدی از زمین‌های کشاورزی که از کود مرغی استفاده کرده‌اند، حاوی میزان بالای نیتروژن و فسفر است که این موضوع باعث به هم خوردن اکوسیستم‌های طبیعی می‌گردد (از نظر علمی به این پدیده Eutrophication گفته می‌شود). به همین دلیل در آمریکا کوره جدیدی اختراع شده است که با توانایی سوزاندن کود مرغی و استفاده از آن به عنوان منبعی از انرژی مانع پرداخت هزینه برای دفع این کود شده و همچنین در مصرف سوخت‌های فسیلی نیز صرفه جویی شود. از خوانندگان محترم درخواست می‌شود جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد ارزش افزوده فرآورده جانبی صنعت مرغداری به مطالب استخراج کلاژن از پوست مرغ، کاربردهای جدید برای استخوان سینه مرغ و چربی مرغ به عنوان یک منبع جدید سوخت زیستی در سایت نشریه علوم و صنایع مرغداری مراجعه کنند. کوتاه سخن آنکه، شاید در شرایط کنونی کشور ما افزایش تولید اصلی‌ترین مشغله فکری دست اندرکاران صنعت مرغداری باشد. قطعاً با استفاده از اصول علمی و تکنولوژی پیشرفته می‌توان بر مشکلات بر سر راه تولید مقابله نمود و بر آنها فائق آمد، اما در این میان داشتن نگاه ریز بینانه و دقیق نسبت به مسائل جانبی موجود در صنعت نه تنها می‌تواند موجب افزایش بهره‌وری و سودآوری صنعت مرغداری گردد بلکه می‌تواند مانع بروز برخی از مشکلات از جمله تخریب محیط زیست در آینده گردد.
